Jakie inwestycje w Tychach w 2022 roku? Budżet miasta uchwalony!

Dochody i wydatki

Na wydatki miasta przeznacza się kwotę 1.033 mln zł, z czego na wydatki bieżące 775 mln zł tj. 75% budżetu, a na wydatki majątkowe 258 mln zł tj. 25%.

Dochody w 2022 roku zaplanowano w kwocie 882 mln zł, zaś wydatki w kwocie 1.033 mln zł. Deficyt budżetu wyniesie 151 mln zł i zostanie pokryty planowanymi przychodami z kredytu w kwocie 114 mln zł oraz wolnymi środkami z lat ubiegłych w kwocie 37 mln zł. W planie rozchodów ujęto spłatę kredytów i pożyczek oraz wykup obligacji w łącznej kwocie 30 mln zł, która w całości zostanie sfinansowana przychodami z tytułu wolnych środków.

Na przestrzeni ostatnich lat widać wyraźny spadek nadwyżki operacyjnej. W roku 2018 wyniosła ona 100 mln zł, a planowana na rok 2022 - zaledwie 11 mln zł.

- To skutek większej dynamiki wzrostu wydatków bieżących nad dochodami bieżącymi. Wynika to przede wszystkim z ograniczenia dochodów własnych samorządów z tytułu PIT ujętych w Polskim Ładzie oraz ciągłego ponadprzeciętnego wzrostu wydatków bieżących. Jest to zjawisko o tyle niepokojące, że to właśnie poziom nadwyżki operacyjnej stanowi o potencjale inwestycyjnym samorządu oraz o możliwości regulowania przez samorząd zobowiązań dłużnych wynikających z zaciągniętych pożyczek i kredytów - podkreśla prezydent Tychów Andrzej Dziuba.

Oświata pochłonie najwięcej wydatków bieżących

Największy udział w wydatkach bieżących tj. ponad 42% stanowią środki przeznaczone na oświatę i wychowanie. W przyszłym roku na zadania własne oświaty (bez remontów i projektów unijnych) miasto przeznaczy 325 mln zł, tj. o 15 mln zł więcej niż w roku bieżącym. Wysokość przyznanej subwencji oświatowej oraz dotacji z budżetu państwa na wychowanie przedszkolne wynosi 192 mln zł tj. więcej niż w roku bieżącym o 9 mln zł. Wzrost wydatków bieżących jest wyższy niż wzrost środków otrzymywanych z budżetu państwa, a różnica między tymi dwoma wartościami stale się powiększa. Łączna dopłata miasta do funkcjonowania oświaty wzrosła na przestrzeni ostatnich 5 lat z 78 mln zł w roku 2018 do 133 mln zł w roku 2022.

Subwencja oświatowa i dotacje z budżetu państwa nie pokrywają nawet kosztów osobowych. W 2018 r. koszty osobowe przewyższały środki z budżetu państwa o 15 mln zł, a w 2021 r. różnica ta wyniesie już 36 mln zł.

Na dotacje dla niepublicznych placówek w 2022 r. zabezpieczono środki w wysokości 66 mln zł, tj. o 5 mln zł więcej niż w 2021 r. Na przestrzeni ostatnich 5 lat środki na dotacje dla podmiotów niepublicznych wzrosły o 65% (z poziomu 37 mln zł w 2018 r. do 66 mln zł w roku przyszłym).

Remonty

Łączna wartość remontów zaplanowanych w budżecie 2022 r. wynosi 21 mln zł i obejmuje głównie:

• remonty dróg - 11 mln zł,
• remonty placówek oświatowych - 2,6 mln zł,
• remonty komunalnych zasobów mieszkaniowych realizowane przez MZBM - 1,5 mln zł.

Pula środków na remonty zostanie uzupełniona w trakcie roku po rozstrzygnięciu przetargów i zwolnieniu części środków na innych zadaniach.

Inwestycje

W ramach dochodów majątkowych w 2022 r. ujęto środki w łącznej kwocie 96 mln zł, z czego 90 mln zł to dofinansowanie z Unii Europejskiej do realizacji 8 zadań inwestycyjnych.

Największe z nich to:

• Inteligentny System Zarządzania i Sterowania Ruchem,
• modernizacja systemu oświetlenia w mieście Tychy,
• budowa centrum przesiadkowego u zbiegu ulic Wyszyńskiego i Edukacji.
• odnawialne źródła energii szansą na poprawę jakości powietrza w Tychach.

- Są to środki z kończącej się perspektywy finansowej na lata 2014-2020. Podziału środków z nowej perspektywy na lata 2021-2027 możemy spodziewać najwcześniej w trakcie 2022 r. po zaakceptowaniu przez instytucje unijne Krajowego Planu Odbudowy oraz po ogłoszeniu i rozstrzygnięciu pierwszych konkursów przez regionalne instytucje dofinansowujące - mówi Andrzej Dziuba.

Inwestycje drogowe

Inteligentny System Zarządzania i Sterowania Ruchem - 80,5 mln zł - zadanie rozpoczęto w 2019 roku, główne roboty zaplanowano na rok 2021 i 2022 (planowany termin zakończenia to 30 czerwiec 2022 rok). Całkowity koszt zadania planowany jest na ponad 124 mln zł, z czego prawie 98 mln zł pochodzi z pozyskanego dofinansowania zewnętrznego tj. środków unijnych z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz środków z Rządowego Funduszu Inwestycji Lokalnych.

Budowa ulic Piaskowej i Palmowej - 18,4 mln zł.

W bieżącym roku miasto planuje uregulowanie spraw terenowo-prawnych, a realizacja robót budowlanych nastąpi w latach 2022 i 2023. Łączny koszt to ponad 19 mln zł, całość finansowana będzie ze środków własnych.

Budowa połączenia ul. Szojdy i ul. Towarowej w rejonie Centrum Handlowego

Zadanie jest planowane do realizacji w latach 2022-2023. Jesteśmy na etapie ukończenia dokumentacji projektowej. Łączne środki zabezpieczone na to zadanie to 13,8 mln zł.

Budowa centrum przesiadkowego u zbiegu ulic Wyszyńskiego i Edukacji - 11,6 mln zł. Realizacja zadania rozpoczęła się w bieżącym roku. Przy Szpitalu Wojewódzkim powstanie wielopoziomowy parking Park&Ride ze 117 miejscami postojowymi dla samochodów osobowych, 48 miejscami dla rowerów oraz 22 dla motocykli. W ramach zadania przebudowane zostaną istniejące ciągi piesze, wybudowane zostaną nowe chodniki i ścieżki rowerowe o łącznej długości 675 m oraz wymienione zostaną dwie wiaty przystankowe po obu stronach ul. Wyszyńskiego. Całkowita wartość zadania to 14,9 mln zł, z czego 11,5 mln zł pochodzi ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Planowany termin zakończenia realizacji zadania to 30 czerwiec 2022r.

Rozbudowa ul. Lokalnej - realizację tego zadania zaplanowano w latach 2023-2024. Zabezpieczono środki własne w wysokości 8 mln zł, co stanowi 50% kosztorysu inwestorskiego. Pozostałe 50% miasto chce sfinansować ze środków Rządowego Funduszu Rozwoju Dróg (wniosek będzie składany w przyszłym roku). Łączny koszt inwestycji (razem z odszkodowaniami za nieruchomości przejęte pod rozbudowę drogi) wyniesie 17,7 mln zł.

Budowa połączenia drogowego ul. Goździków z ul. Oświęcimską - 6,1 mln zł. Realizacja zadania rozpoczęła się w bieżącym roku. Zakres obejmuje budowę drogi o długości ok. 1,2 km, chodników, ścieżek rowerowych, zjazdów, zatok autobusowych, kanalizacji deszczowej i oświetlenia. Całkowita wartość zadania z odszkodowaniami za grunty to 14,2 mln zł.

Budowa połączenia ronda w rejonie Centrum Handlowego z ul. Cielmicką - zadanie planowane do realizacji w latach 2022-2023. Obecnie miasto jest na etapie ukończenia dokumentacji projektowej. Łączne środki zabezpieczone na to zadanie wraz z odszkodowaniami za grunty to 5,5 mln zł. Zakres zadania obejmuje budowę drogi o długości ponad 0,5 km, ścieżki rowerowej, chodników, kanalizacji deszczowej i oświetlenia.

Przebudowa dwóch wiaduktów drogowych w ciągu drogi krajowej nr 44 - ul. Mikołowskiej - na opracowanie koncepcji, projektu i wkład własny miasta w latach 2022-2024 zabezpieczono łącznie kwotę 2,6 mln zł. Miasto otrzymało już wstępną promesę z Banku Gospodarstwa Krajowego na te środki - zostaną one wprowadzone do planu w trakcie przyszłego roku po opracowaniu koncepcji i rozbiciu na poszczególne lata planowanego okresu realizacji.

W planach na najbliższe lata zabezpieczono środki na opracowanie 19 projektów inwestycji drogowych w tym m.in.:

• przebudowy ul. Grota Roweckiego na odcinku od al. Niepodległości do al. Jana Pawła II,
• rozbudowy ul. Przemysłowej od ul. Metalowej do ul. Serdecznej,
• rozbudowy ul. Szkolnej na odcinku od ul. Wilczej do ul. Obywatelskiej,
• budowy ul. Spacerowej,
• budowy parkingów przy ul. Orzeszkowej i Nałkowskiej.

Sport

II etap budowy przystani sportów wodnych przy Jeziorze Paprocańskim - na ten cel wyasygnowano 10,3 mln zł. W latach 2022-2023 wybudowany zostanie budynek dla klubów żeglarskich z częścią szkoleniową i magazynową, pomosty, slipy, ścieżki pieszo-jezdne i oświetlenie.

Budowa boiska przy ul. Edukacji - 7,4 mln zł i budowa wodnego placu zabaw w Parku Jaworek za 6,5 mln zł zaplanowana na lata 2022-2023.

Inwestycje oświatowe

Rozbudowa Ośrodka Rehabilitacyjno-Edukacyjno-Wychowawczego przy al. Niepodległości - łączny koszt realizacji zadania finansowanego w całości ze środków własnych miasta wynosi 10,3 mln zł. Obecnie przygotowywana jest umowa z wykonawcą. Zakończenie zadania w marcu 2023 roku.

Termomodernizacja i rozbudowa Zespołu Szkolno-Przedszkolnego nr 3 przy ul. Cmentarnej - zadanie jest już w trakcie realizacji. W br. zostanie wykonana dokumentacja projektowa oraz roboty ziemne i fundament. W przyszłym roku wybudowana zostanie sala gimnastyczna z zapleczem, trzy sale lekcyjne i łącznik, wykonane zostaną docieplenie budynku szkoły, wyposażenie nowego obiektu i roboty towarzyszące. Planowany termin zakończenia zadania to grudzień 2022r. Łączny koszt zadania wynosi 7,5 mln zł, z czego 5 mln zł pozyskano ze środków Rządowego Funduszu Inwestycji Lokalnych.

Adaptacja pomieszczeń na potrzeby nowej siedziby Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej - na ten cel w przyszłym roku przeznaczono 5,5 mln zł. W bieżącym roku zlecono opracowanie koncepcji wielobranżowej, w skład której wchodzi wykonanie inwentaryzacji budowlanej oraz przeprowadzenie analizy przedprojektowej. Otrzymane studium projektowo-przestrzenne pozwoli na uruchomienie w przyszłym roku prac projektowych i robót wykonawczych. Adaptacji ma podlegać 1.740 m2 na II i III piętrze budynku przy ul. Edukacji 102.

Inwestycje w gospodarkę mieszkaniową

Zadania z zakresu gospodarki mieszkaniowej realizowane przez Miejski Zarząd Budynków Mieszkalnych:

• Zagospodarowanie terenu Osady - 2,8 mln złotych (łączny koszt zadania wynosi 4,8 mln zł),
• termomodernizacja budynku wielorodzinnego przy ul. Katowickiej 145 wraz z adaptacją lokalu usługowego na cele mieszkaniowe - 1,9 mln zł (inwestycja finansowana z Rządowego Funduszu Inwestycji Lokalnych),
• zagospodarowanie terenu pomiędzy ulicami: Cicha, Czarnieckiego, Bielska, Cienista - 1,7 mln zł.

Podwyższenie kapitału zakładowego dla spółki Tyskie Towarzystwo Budownictwa Społecznego Sp. z o. o. (12 mln) z przeznaczeniem na:

przebudowę i rozbudowę budynku byłej szkoły przy ul. Oświęcimskiej w Tychach na budynek mieszkalny wielorodzinny (8 mln zł). Całość pochodzi ze środków Rządowego Funduszu Inwestycji Lokalnych. Dzięki inwestycji powstanie ok. 30 lokali mieszkalnych.

budowę budynków mieszkalnych wielorodzinnych przy al. Bielskiej - kwota 4 mln zł. Zadanie jest już w trakcie realizacji - wybudowanych zostanie 91 lokali mieszkalnych wraz z garażami i lokalami usługowymi. Realizacja ma się zakończyć w przyszłym roku. Łącznie na ten cel miasto przekaże do spółki w latach 2020-2022 kwotę 20 mln zł, w tym 1,7 mln zł z dofinansowania pozyskanego z Rządowego Funduszu Rozwoju Mieszkalnictwa.

Pozostałe zadania ujęte w wykazie przedsięwzięć wieloletnich

• Rozbudowa Cmentarza Komunalnego przy ul. Barwnej - 6,1 mln zł,
• Zadanie pn. Odnawialne źródła energii szansą na poprawę jakości powietrza w Tychach - 6,5 mln zł (łączny koszt zadania wynosi 22,6 mln zł, z czego dofinansowanie ze środków unijnych wynosi 21,5 mln zł),
• Przebudowa targowiska przy al. Bielskiej - 1,6 mln zł (realizacja nastąpi w 2022r. przy udziale środków unijnych w kwocie 1 mln zł),
• Rewitalizacja Placu Konstytucji - 1,6 mln zł, (realizacja zaplanowana jest na lata 2022-2023 w całości ze środków własnych).

Zarówno projekt budżetu jak i projekt w sprawie Wieloletniej Prognozy Finansowej miasta otrzymały pozytywne opinie Regionalnej Izby Obrachunkowej w Katowicach.

Dochody w 2022 roku: 882 mln zł

Dochody w 2022 roku zmniejszają się w stosunku do roku 2021 o 144 mln zł tj. o 14,1%. Spadek ten związany jest w dużej mierze ze środkami otrzymywanymi z budżetu państwa w formie dotacji i subwencji.

Od 1 czerwca przyszłego roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych przejmuje realizację programu Rodzina 500+ w wyniku czego dotacja z budżetu państwa na ten cel zmniejszyła się w 2022 roku w stosunku do roku 2021 o 78 mln zł. Poza tym w dochodach roku bieżącego ujęta jest jednorazowa subwencja w wysokości 29 mln zł, która wpłynie końcem br. jako uzupełnienie dochodów miasta, tytułem wprowadzanych zmian podatkowych od 1 stycznia przyszłego roku, a której nie ma już w roku 2022.

W porównaniu do roku bieżącego zmniejszają się też dochody własne, tj. dochody pomniejszone o dotacje z budżetu państwa i z jednostek samorządu terytorialnego, subwencje, środki unijne i inne zewnętrzne. W 2022 roku kształtują się one na poziomie 488 mln zł, co oznacza spadek w stosunku do roku bieżącego o 26 mln zł, tj. o 5,1%.

Planowane na przyszły rok dochody własne są niższe nawet w porównaniu z rokiem 2019.

- Spadek dochodów własnych miasta wynika z niższych wpływów z udziału miasta w podatku dochodowym od osób fizycznych, które stanowią mniej więcej połowę dochodów własnych. Po ich odliczeniu pozostałe dochody własne z roku na rok rosną. W roku 2022 są wyższe w stosunku do roku bieżącego o 1,9%, a w stosunku do roku 2019 - o 6,8% - mówi Andrzej Dziuba i dodaje: - Pokazuje to, że spadek dochodów własnych związany jest ze zmianami w przepisach podatkowych, które rozpoczęły się już w roku 2019.

Udział w podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT - 48,59%)

Na przestrzeni lat 2016 do 2019 wpływy z tytułu udziału w podatku dochodowym od osób fizycznych co roku rosły. W sierpniu 2019 roku weszły w życie zmiany zwalniające z podatku dochodowego osoby poniżej 26. roku życia, a jesienią tego samego roku obniżono stawkę podatkową PIT z 18 do 17 % oraz zwiększono kwotę kosztu uzyskania przychodów. Na skutek tych zmian oraz lockdown-u gospodarczego w roku 2020 dochody z tego tytułu po raz pierwszy od 2009 roku były niższe niż w roku poprzednim. Ubytek wyniósł 5 mln zł, ale gdyby nie wprowadzane zmiany wzrost dochodów winien wynieść w 2020 r. ok. 10 mln zł.

W roku bieżącym wpływy z PIT powróciły na ścieżkę wzrostową i są aż o 17 mln zł wyższe niż w 2020 roku.

- Niestety w wyniku zmian podatkowych, które wprowadził „Polski Ład” udziały w PIT zaplanowane przez Ministerstwo Finansów na rok 2022 spadły do poziomu 216 mln zł, czyli są o 31 mln zł niższe niż w roku bieżącym. Jednak faktyczny ubytek dochodów z PIT jest znacząco wyższy. Biorąc pod uwagę, że w latach 2016-2019 średni wzrost wpływów z PIT kształtował się na poziomie około 8% można przyjąć, że gdyby nie wprowadzone zmiany dochody z PIT w roku 2022 powinny wynieść 278 mln zł. Oznacza to ubytek w kasie miasta ok. 62 mln zł. Częściowo ubytek ten zrekompensowała wspomniana już wcześniej 29 milionowa subwencja, ale jest to rekompensata jednorazowa, a wprowadzone zmiany skutkują na lata. Zmniejszenie dochodów własnych w zamian za uznaniowo przyznawane środki jest kolejnym przykładem ograniczenia samodzielności jednostek samorządu terytorialnego - mówi prezydent Tychów.

Od roku 2022, kwota dochodów z tytułu udziału w PIT przez cały rok nie ulegnie zmianie, niezależnie od koniunktury gospodarczej i faktycznego wpływu tych środków na rachunek budżetu państwa. Ewentualna korekta rzeczywistej kwoty nam należnej za dany rok budżetowy dokonana zostanie z dwuletnim opóźnieniem.

- To też zmiana niekorzystna dla miasta, ponieważ na dziś środki wpływają na bieżąco, a po zmianach należne miastu kwoty za dany rok otrzymamy dopiero za dwa lata - podkreślił prezydent.

Wpływy z podatków i opłat

Łączna kwota wpływów z podatków i opłat w roku 2021 jest wyższa od roku 2020 o 22 mln zł. Wzrost ten jest efektem przede wszystkim podwyższenia stawki opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi oraz wyższych wpływów z podatku od czynności cywilnoprawnych.

Z kolei dochody w 2022 roku są o 6 mln zł wyższe od tegorocznych. Jest to spowodowane wzrostem wpływów z tytułu podatku od nieruchomości.

- Przypomnę, że w roku 2021 stawki podatku od nieruchomości nie były zmieniane. Pozostały na poziomie z roku 2020. Jednak w 2022 roku., w związku ze znacznym ubytkiem dochodów z tytułu udziału w PIT spowodowanym wprowadzonymi reformami podatkowymi w ramach „Polskiego Ładu”, koniecznością stało się podniesienie stawek podatku. W październiku Uchwałą Rady Miasta podwyższono stawki podatku od nieruchomości na 2022 roku zgodnie ze stawkami określonymi przez Ministra Finansów - dodaje prezydent miasta.

Jednocześnie utrzymano zwolnienie z podatku dla nieruchomości związanych z udzielaniem świadczeń zdrowotnych w zakresie lecznictwa zamkniętego.

Prezydent Tychów komentuje sytuację finansową miasta

- Zmiany narzucone samorządom w ramach Polskiego Ładu spowodowały, że konstrukcja budżetu miasta na 2022 rok oraz prognozy finansowej na lata 2022 - 2032 były dużym wyzwaniem - tymi słowami rozpoczął swoje wystąpienie na sesji Andrzej Dziuba - prezydent Tychów.

- Dziękuję radnym za przyjęcie budżetu na kolejny rok. Dziękuję za konstruktywne podejście oraz troskę o utrzymanie jakości życia naszych mieszkańców na dobrym poziomie. Zrobimy wszystko, by mieszkańcy nie odczuli problemów, z jakimi borykają się samorządy, choć sytuacja z roku na rok jest faktycznie coraz trudniejsza - powiedział prezydent.

Andrzej Dziuba podziękował także współpracownikom, którzy przez ostatnie miesiące pracowali nad opracowaniem budżetu na przyszły rok.

- To był trudny rok. Znaczne obniżenie dochodów własnych z tytułu udziału w podatku dochodowym od osób fizycznych PIT, podwyższenie płacy minimalnej do 3.010 zł brutto, inflacja i znaczące podwyżki cen energii przełożyły się na możliwości inwestycyjne miasta. Zaplanowanie na rok 2022 i lata następne dużej części inwestycji było możliwe tylko dzięki pozyskanym środkom zewnętrznym, zarówno zwrotnym jak i bezzwrotnym - podkreślił Andrzej Dziuba.

Złagodzeniem tej sytuacji było przyznanie miastu w br. kwoty 29 mln zł jednorazowej subwencji z budżetu państwa na wsparcie realizacji zadań własnych w 2022 r. oraz zapisana w ustawie obietnica przyznania od 2023 r. nowej dodatkowej subwencji rozwojowej. Są to jednak środki albo jednorazowe albo uzależnione od spełnienia określonych kryteriów co nie gwarantuje ich wpływu w kolejnych latach budżetowych. Natomiast ubytek dochodów własnych ma charakter trwały i na lata wpłynie na możliwości rozwojowe naszego miasta.