[Trasy rowerowe] Eurovelo 4 - Szlak Europy Centralnej

Trasa "Eurovelo 4", stworzona przez Europejską Federację Cyklistów, liczy aż 4000 kilometrów i łączy francuskie miasto Roscoff, położone nad wybrzeżem Oceanu Atlantyckiego, z Kijowem, stolicą Ukrainy. My chcemy Wam dzisiaj zaproponować wycieczkę z Pszczyny do czeskiej Ostrawy. Do Pszczyny z Tychów możemy dojechać przez Aleję Dębową w Pszczynie i Piasku, o której pisaliśmy w jednej z naszych poprzednich recenzji tras rowerowych. Tekst dostępny jest tutaj.

Na opisywanym niżej fragmencie trasa R4 prowadzi na przeważającej długości równolegle z lokalnymi trasami rowerowymi. Warto o tym pamiętać, gdyż oznakowanie trasy często jest niekompletne. Dla przykładu - ze Strumienia do Jastrzębia Zdroju pojedziemy razem z znakami niebieskiej trasy rowerowej nr 9, a z Jastrzębia Zdroju do Chałupek przy granicy Polski z Republiką Czeską trasa R4 biegnie tak samo jak oznaczona czerwonymi tabliczkami Pętla Rowerowa Euroregionu Śląsk Cieszyński.

Szlak stara się omijać główne drogi, prowadząc najczęściej po nawierzchni asfaltowej, lub utwardzonej w inny sposób. Z uwagi na swoją długość, a także dobrze rozwiniętą sieć szlaków rowerowych w tej części kraju trasa jest skomunikowana z wieloma trasami - zarówno należącymi do pierwszorzędnych tras rowerowych województwa śląskiego - jak np. Pętla rowerowa Śląska Cieszyńskiego, czy trasa nr 13 Rybnik-Ustroń, jak i krótszych, lokalnych tras. W Pszczynie łączy się także z Wiślaną Trasą Rowerową, według projektu przebiegającą przez cały kraj wzdłuż najdłuższej polskiej rzeki.

Między Pszczyną a Chałupkami trasa R4 prowadzi przez dosyć urozmaiconą mozaikę krajobrazów. Początkowo wiedzie Doliną Górnej Wisły, a później Kotlinę Raciborską oraz uprzemysłowione okolice Jastrzębia-Zdroju, w których musimy pokonać liczne podjazdy.

Jadąc trasą R4 na odcinku Pszczyna - Chałupki będziemy mieli także okazję do obserwacji charakterystycznego dla Górnego Śląska zróżnicowania w wykorzystaniu terenu. Obok silnie uprzemysłowionych okolic Jastrzębia-Zdroju występują tradycyjnie rolnicze obszary rolnicze położone choćby u zbiegu Olzy i Odry, czy na terenie Doliny Górnej Wisły. Trasa przecina także dwa różne historycznie regiony - Górny Śląsk i Śląsk Cieszyński, dawniej należące do dwóch różnych państw-zaborców Rzeczypospolitej: Prus i Austro-Węgier. W okolicach Strumienia, w niedużej odległości od trasy R4 znaleźć można świadków tych czasów - słupy graniczne wyznaczające dawną granicę między dwoma imperiami. Można do nich łatwo dotrzeć, kierując się za zielonymi znakami rowerowego Traktu Cesarsko-Pruskiego.

Na tym odcinku trasy R4 nie zabraknie również zabytków. Czekają na nas drewniane, doskonale zachowane kościoły (np. w Łaziskach czy Gołkowicach), pochodzące z przełomu XIX i XX wieku zabudowania dawnego uzdrowiska w Jastrzębiu-Zdroju czy wreszcie okazałe rezydencje - np. pałac Rothschildów w Chałupkach czy pałac magnackiego rodu Hochberg von Pless w Pszczynie. Temu ostatniemu zabytkowi jest także siedzibą Muzeum Zamkowego, i w połączeniu z Parkiem Zamkowym sprawił, że Pszczyna nazywana jest "zabytkową perłą Górnego Śląska".

Kulturę ludową mieszańców Górnego Śląska poznać można w skansenie "Zagroda Wsi Pszczyńskiej", mieszczącym się w pobliżu Parku Zamkowego w Pszczynie. Obszar, przez który prowadzi ten odcinek trasy R4 na przekór obiegowej opinii o Górnym Śląsku zawiera także wiele miejsc cennych przyrodniczo. Zaliczyć do nich można choćby unikatowy w skali kraju naturalny, meandrujący graniczny odcinek Odry pomiędzy Chałupkami a Zabełkowem, a także niewielką malowniczo wijącą się pośród łąk i lasów Szotkówkę w okolicach Godowa i Szotkowic.

Do obszarów ważnych dla ochrony dzikiej przyrody zalicza się także Żabi Kraj - rolnicze okolice Zalewu Goczałkowickiego, ze względu na występowanie wielu rzadkich gatunków ptaków objęte ochroną w ramach sieci Natura 2000. W Pokazowej Zagrodzie Żubrów w Pszczynie zobaczyć możemy także kilka okazów tych cudem ocalałych na ziemiach polskich zwierząt. Na podróżujących trasą R4 czeka także kilka "pozarowerowych" możliwości wypoczynku, jak choćby spływ kajakowy po wspomnianych wyżej granicznych meandrach Odry, czy żeglarstwo, windsurfing itp. sporty wodne w ośrodku sportów wodnych na brzegu zbiornika "Łąka" w okolicach Pszczyny.

Po przekroczeniu granicy Polski i Republiki Czeskiej w Chałupkach docieramy do Bogumina. Na szczególną uwagę zasługuje tutaj secesyjny hotel, który znajduje się po lewej stronie ryneczku. Zbudowany w latach 1906-1907 nosił pierwotnie nazwę Grüner Baum (Zielone Drzewo). Po II Wojnie Światowej nazwany był Národní dům lub Pod Zeleným. Kilka lat temu (2013-2015) przeszedł generalny remont i aktualnie mieści się tam restauracja oraz hotel nazwany Pod Zeleným dubem (Pod Zielonym Dębem). Jeśli szukacie miejsca na kawę lub posiłek - warto zajrzeć do środka, choćby ze względu na piękne wnętrza. Można płacić w złotówkach.

Z Bogumina do Ostrawy mamy już naprawdę blisko. O samej Ostrawie można by pisać długo. Miasto, które na pierwszy rzut oka nie przyciąga niczym szczególnym. Gdy myślimy o miejscach wartych odwiedzenia u naszych południowych sąsiadów - Ostrava nigdy nie będzie w czołówce polecanych celów podróży. Na szczególną uwagę zasługują poprzemysłowe kompleksy dostępne do zwiedzania - Dolní Vítkovice, czy też Landek Park, którzy jest największym muzeum górnictwa w Republice Czeskiej. Znajdzie się też coś dla maluchów i miłośników modelarstwa - Świat Miniatur "Miniuni". O tym, co polecam zobaczyć w Ostrawie, napiszę jednak w osobnym tekście.

Mapę trasy "EuroVelo 4" na odcinku Pszczyna - Chałupki można pobrać tutaj lub zeskanować poniższy kod QR.