[Historyczne ciekawostki] Tyskim trolejbusom stuknęła czterdziestka

Na początku lat 80-tych, w związku z niekorzystną sytuacją na rynku paliwowym (trudności w zaopatrzeniu w olej napędowy) podjęto działania na rzecz obniżenia udziału trakcji autobusowej w przewozach pasażerskich realizowanych przez Wojewódzkie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne w Katowicach. Początkowo rozważano rozbudowę lub modernizację istniejącej sieci tramwajowej, jednak zrezygnowano z tego pomysłu z uwagi na wysokie koszty budowy infrastruktury torowej.

Najlepszym rozwiązaniem okazał się trolejbus. Na polecenie wojewody katowickiego z 11 lutego 1982 r. podjęto przygotowania do uruchomienia eksperymentalnej linii trolejbusowej. Na miejsce budowy tej linii wyznaczono miasto Tychy - ze względu na korzystny układ drogowy, brak skrzyżowań z innymi środkami transportu korzystającymi z sieci górnej (tramwaje, kolej) oraz ze względu na odpowiednie potoki pasażerskie wymagane przez trakcję trolejbusową.

Uruchomienie transportu trolejbusowego uzasadniano wówczas trzema argumentami - ekologią (brak emisji spalin i niski poziom hałasu), większą możliwą do uzyskania przepustowością tras (poprzez większą pojemność taboru) i niższymi kosztami eksploatacyjnymi (w latach 80-tych koszt energii elektrycznej w stosunku do paliw płynnych był dużo niższy). Dwa ostatnie argumenty okazały się chybione - taboru o większej pojemności nigdy w Tychach nie wprowadzono, a koszty eksploatacyjne okazały się być dużo wyższe niż zakładano (powodem tego był i jest nadal zbyt mały udział trolejbusów w przewozach pasażerskich na obszarze miasta).

Budowa i rozwój sieci trolejbusowej

Natychmiast po decyzji wojewody rozpoczęto prace przy budowie infrastruktury. Wybudowano 4-kilometrowy odcinek sieci wiodący od zajezdni autobusowej WPK przy ulicy Towarowej ówczesnymi ulicami Hanki Sawickiej i Zawadzkiego do ulicy Krasickiego. Od 16 września 1982 r. na wybudowanym odcinku trasy rozpoczęto jazdy próbne, a 30 września uroczyście oddano linię do eksploatacji. Z dniem 1 października 1982 r. uruchomiono linię nr 1 w relacji Tychy Zajezdnia WPK - Tychy Krasickiego. Ten krótki odcinek pozwolił na zapoznanie się z warunkami eksploatacji trolejbusów.

Na podstawie uzyskanych wyników wojewoda katowicki podjął 27 października 1982 r. decyzję o realizacji kolejnych etapów budowy sieci trolejbusowej w Tychach. Drugim etapem inwestycji było wybudowanie obszernej pętli (długości 3 km) zlokalizowanej na Terenach Przemysłowych Wschód i poprowadzonej ulicami Towarową, Przemysłową i Metalową. Pętlę oddano do użytku 29 lipca 1983 r. Pół roku później (30 grudnia) oddano do ruchu 6-kilometrowy odcinek poprowadzony ulicami: Hanki Sawickiej, Jaśkowicką, Stoczniowców, Harcerską i Begonii wraz z pętlą uliczną poprowadzoną ulicami: Budowlanych, Świerczewskiego i Lenina (w rejonie Dworca PKP). Ten etap budowy pozwolił na bezpośrednie połączenie osiedli zlokalizowanych na południu Śródmieścia z obszarem przemysłowym i głównym dworcem kolejowym. W roku 1984 zrealizowano odcinek długości 3,6 km poprowadzony ulicami Armii Krajowej, Edukacji i Budowlanych - dzięki temu obsługa komunikacją trolejbusową objęła północne osiedla Śródmieścia. W następnym roku (1985) wybudowano 5,3 km linii - odcinki śródmiejskie poprowadzone ulicami Krasickiego, Roweckiego i Żwakowską oraz odcinek łączący dzielnicę Paprocany ze Śródmieściem (wraz z pętlą przy Jeziorze Paprocańskim).

Kolejne etapy rozwoju sieci zakładały poprowadzenie tras m.in. ulicami Sikorskiego, Krasickiego i Glińczańską. Wzdłuż ulicy Krasickiego rozpoczęto nawet stawianie słupów trakcyjnych. Niestety inwestycję przerwano i aż do 2000 roku nie prowadzono żadnych robót przy rozbudowie i modernizacji sieci.

Zaplecze realizowane było na wydzielonym stanowisku w zajezdni autobusowej WPK. W roku 1985 rozpoczęto budowę zajezdni trolejbusowej naprzeciwko istniejącej zajezdni autobusowej. Docelowo nowa zajezdnia miała obsługiwać 150 jednostek inwentarzowych. Budowy jednak nigdy nie dokończono.

Wybudowano również trzy podstacje trakcyjne - na terenie zajezdni WPK, przy ulicy Budowlanych oraz przy ulicy Orzeszkowej. Ta ostatnia podstacja służyła wyłącznie jako rezerwowa. Nie zrealizowano rozpoczętej budowy podstacji przy ulicy Sikorskiego, a budynek podstacji rezerwowej przy ulicy Orzeszkowej sprzedano.

Do obsługi wybudowanych tras zakupiono 24 trolejbusy radzieckie ZIU.

Inwestorem budowy tras i zaplecza było WPK Katowice. Generalnym projektantem inwestycji było Biuro Studiów i Projektów Przemysłowych Urządzeń Elektrycznych „Elektroprojekt” Warszawa - Oddział w Łodzi. Realizację inwestycji zapewniał główny wykonawca, czyli Przedsiębiorstwo Robót Inżynieryjnych w Tychach.

Powstanie nowej firmy komunikacyjnej

W 1991 roku, na skutek rozbicia Wojewódzkiego Przedsiębiorstwa Komunikacyjnego w Katowicach na kilkanaście mniejszych firm, Zakład Komunikacyjny nr 7 w Tychach (a wraz z nim Wydział Trolejbusowy) wydzielono jako Przedsiębiorstwo Komunikacji Miejskiej w Tychach. PKM przekształcono w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z dniem 1 stycznia 1996 roku - udziałowcami zostały gmina Tychy oraz spółka „Tyskie drogi” (również należąca do miasta).

We wrześniu 1996 roku utworzono również zakład budżetowy miasta Tychy pod nazwą Miejski Zarząd Komunikacji, który przejął od PKM-u zadania związane z organizowaniem komunikacji miejskiej (rozkłady jazdy, itp.) oraz z emisją i dystrybucją biletów. Od 1 lutego 1998 r. działalność rozpoczęła natomiast firma „Tyskie Linie Trolejbusowe” Sp. z o.o., która powstała z wydzielenia się z PKM-u Wydziału Trolejbusowego. Spółka jest w 100% własnością gminy Tychy.

Już za tydzień opublikujemy drugą część artykułu o tym, jak przez lata zmieniał się tabor!

Więcej o historii tyskich trolejbusów przeczytacie na stronie TLT w zakładce "historia": http://www.tlt.pl/index.php/o-firmie/historia