Czy stal szybkotnąca jest droga i jak plasują się jej ceny?

Stal szybkotnąca powstaje w bardzo precyzyjnym procesie technologicznym. Już samo to pozwala przewidywać, że koszt produkcji będzie drogi, ale to nie wszystko. Przede wszystkim zaś uzyskanie stopu o odpowiednim składzie wymaga zastosowania czasem dość nietypowych surowców. Owszem, dopuszcza się pewne odchylenia od wzorcowego składu, jednak są one tak niewielkie, że praktycznie należy założyć, że stal narzędziowa w określonym podtypie zawsze ma taki sam skład surowcowy.

Skoro tak, to logiczne jest, że poza wytopem z rud, bardzo dobrym źródłem stali szybkotnącej będzie recykling. Cena złomu stali narzędziowej jest relatywnie wysoka, a biorąc pod uwagę, że przemysł zużywa jej duże ilości, jest to obecnie ten kanał pozyskiwania surowca, na który kładzie się największy nacisk.

W jakich gałęziach przemysłu znajduje zastosowanie stal szybkotnąca?

Stal szybkotnąca (HSS) jest często opisywana jako stal narzędziowa. Owszem, jest praktycznie niezbędna do produkcji wierteł czy tarcz tnących, jednak w praktyce ze względu na cenę nie wykonuje się z niej całych narzędzi, a jedynie ich krawędzie robocze. Narzędzia to jednak tylko jeden z obszarów zastosowania HSS.

W zależności od składu stopu - jest ich kilka rodzajów różniących się składem, a zatem również właściwościami - stale narzędziowe znajdują zastosowanie także do produkcji łożysk, elementów sprężynujących, a także niektórych form. Wykonuje się z niej również na przykład wałki rozrządu, niektóre koła zębate, szczególnie te, które są przeznaczone do pracy pod dużym obciążeniem lub z dużym momentem obrotowym, a także elementy konstrukcyjne.

Najczęściej stal narzędziową kojarzy się z elementami ruchomymi, jednak jest ona także, choć w ograniczonym zakresie, stosowana w przemyśle lotniczym i kosmicznym, a nawet do produkcji niektórych narzędzi chirurgicznych czy igieł, gdzie jej największą zaletą jest wysoka twardość połączona jednak z elastycznością na tyle wysoką, żeby zapobiegało to pękaniu zmęczeniowemu.

Z każdym rokiem zresztą lista zastosowań stali HSS się wydłuża, a określenie „stal narzędziowa” staje się już coraz słabiej dopasowane. Choć niektóre podtypy stali szybkotnącej faktycznie wykorzystuje się do produkcji narzędzi, to już wiele innych typów pokrewnych stopów znajduje zastosowanie w bardzo różnych dziedzinach. To zresztą tylko podkreśla, jak bardzo ważny jest recykling materiałów jako jedyny sposób na zapewnienie akceptowalnych cen przy tak szybko rosnącym zapotrzebowaniu.